Vrijwel iedereen is (dagelijks) online via telefoon, computer of tablet. Met meer online gebruikers, komt ook meer online fraude om de hoek kijken. Soms herken je dit gemakkelijk, maar steeds vaker kun je frauduleuze websites, betaalsystemen of mails niet meer van echt onderscheiden. Daarom geven we je een aantal tips om online fraude te herkennen en voorkomen.
1. Voorkomen is beter dan genezen
Voordat we je uitleggen hoe je fraude herkent, wil je fraude eerst een stap voor zijn. Want hoewel er manieren zijn om online fraude te herkennen, wordt het echt steeds lastiger. Ook als je jong bent en ook als je al jaren online te vinden bent. Daarom hebben we een paar voorzorgsmaatregelen die altijd goed zijn om te nemen, ongeacht je ervaring online of je leeftijd.
Fraude Scanner
We hebben ‘m niet voor niets ontwikkeld: de Fraude Scanner. Deze gaat meerdere bronnen langs (denk aan databases met bekende frauduleuze domeinen, beoordelingen van de vele gebruikers en een gecertificeerde domeinchecker). Hierdoor valt een frauduleuze website snel door de mand en krijg jij een melding als je de Fraude Scanner (als app of extensie) gedownload hebt.
Het stopt niet alleen bij websites, maar ook als je je op een webshop bevindt (die er meestal op het eerste oog goed uitziet), dan krijg je een melding zodra je een verdacht betaalsysteem gebruikt.
In 2023 verloren mensen gemiddeld 394 euro per keer dat ze slachtoffer werden van online fraude (Adyen, 2024). Dat is al bijna het dubbele van de kosten het jaar ervoor (toen was het €220).
Verschillende (sterke) wachtwoorden
Dit is een tip die je vaak hoort, maar waar nog lang niet altijd iets mee gedaan wordt. Het is vaak een gevalletje ‘pas als het kalf verdronken is, dempt men de put’ terwijl ook hier geldt: voorkomen is beter dan genezen.
Het wordt ons tegenwoordig steeds makkelijker gemaakt om een sterk wachtwoord te gebruiken. Google of Apple stellen bijvoorbeeld zelf sterke wachtwoorden voor als je een account aanmaakt en ze slaan het wachtwoord vervolgens ook beveiligd op in je account. Zo hoef je het lastige wachtwoord niet te onthouden, maar maak je het oplichters wel heel moeilijk om in te breken op je account.
Een extra voordeel: het is makkelijker om voor verschillende accounts verschillende wachtwoorden te gebruiken. Ook hier verkijkt men zich vaak op, dan hebben ze wel een sterk wachtwoord, maar wel dezelfde voor alle accounts. Als een online oplichter bijvoorbeeld je Instagram-inloggegevens weet te kraken, hebben ze ook gelijk die van je bank.
2. Check het domein
Met bovenstaande tips ben je al een stuk geruster online, maar dan nog is het goed om je ogen open te houden voor online fraude. De eerste tip is: check het domein. Als jij een mailtje krijgt van een grote organisatie, leg dan het mailadres naast eerdere, soortgelijke mailtjes die je van ze ontvangen hebt. Bij een website is het soms lastiger te beoordelen, maar het is belangrijk dat de URL er logisch uitziet en meestal met een extensie als .nl of .com. Als het om een grote organisatie gaat, check je ook hier eerst het domein van de organisatie zelf om te kijken of het overeenkomt.
Let wel op, volg ook de volgende stappen om er zeker van te zijn dat het niet om online fraude gaat. Het checken van een domein is geen waterdichte methode, omdat ook hier genoeg slimmigheden om de hoek kijken van oplichters.
3. Hoe ziet de mail of website eruit?
Ook deze wordt steeds vaker lastiger als tip in te zetten, omdat een mail van een oplichter vijf jaar geleden er nu heel anders uitziet. Vroeger kon je in één oogopslag zien dat de logo’s niet klopten, de lettertypen afweken en er vaak in gebrekkig Nederlands gecommuniceerd werd. Nu weten ze vaak precies de mails van de organisaties na te bootsen en zien de websites er vaak uit als échte websites.
Toch zetten we deze tip er wel bij, want als je een mail krijgt of een website bezoekt die er qua lay-out verdacht uitziet, moeten de alarmbellen wel gaan rinkelen. Je kunt er vanuit gaan dat grote organisaties genoeg geld hebben om een strak web- of e-maildesign te veroorloven.
4. Waarom worden (deze) gegevens gevraagd?
Dit is de vraag die je jezelf stelt zodra je een mail krijgt of website bezoekt waarin gevraagd wordt om gegevens. Een bank vraagt je nooit om je pincode te geven en bij mails of websites van overheidsinstanties gebruik je doorgaans DigID om in te loggen.
Ook bij PostNL of DHL kun je je pakketje volgen met de track-and-trace code zonder dat je hiervoor hoeft in te loggen.
Probeer dus eerst goed na te gaan waarom je zou inloggen. Bij enige vorm van twijfel, verifieer je het bij de organisatie zelf.
5. Verifieer bij de organisatie zelf
Als je nu een mail krijgt of een website bezoekt en er lijkt na al deze stappen geen sprake van online fraude te zijn, dan is er nog een laatste tip voor als je toch twijfelt. Neem rechtstreeks contact op met de organisatie. Dat betekent dat je zelf hun mailadres of telefoonnummer opzoekt (niet degene gebruiken die in de verdachte mail of op de verdachte website staan) en ze contacteert.
Vraag of het klopt dat je bepaalde gegevens moet achterlaten en vraag ook of de link klopt. Zo weet je zeker dat je niet onnodig je gegevens achterlaat en kun je ook vragen waarom ze deze gegevens nodig hebben.
Na het lezen van dit blog, weet jij het online oplichters wel heel moeilijk te maken. De eerste stap is de makkelijkste en voorkomt in de meeste gevallen dat je de stappen 2 tot en met 5 niet eens hoeft te doorlopen. Nogmaals, voorkomen is echt beter dan genezen als het op online fraude aankomt. Download de Fraude Scanner als app of extensie: https://internetpolitie.nl/#download
